کورته‌یک له‌ ژیانی تۆماس هۆبز وئاراسته‌ هزریه‌کانی:

تۆماس هۆبز له‌ پێنجی نیسانی 1588له‌ گوندی ویست پۆرت (West Port)  له‌ دایک بووه‌ ،ئه‌م گونده‌ش نزیکه‌ له‌ مالمیسبۆری (Malmesbury)وده‌که‌وێته‌ هه‌رێمی  ولتشایه‌ر (Wiltshire) وا رێکه‌وتبوو سه‌رده‌می پێش له‌ دایک بوونی پڕوپاگه‌نده‌ی ئه‌وه‌ به‌ریتانیای پڕ کردبو که‌ پاپۆڕه‌ ده‌ریاوانیه‌کانی ئیسپان (Spanish Armada)پێشڕه‌ویان کردووه‌ وبه‌ مه‌به‌ستی داگیر کردنی به‌ریتانیا سنوری وڵاته‌که‌یان به‌زاندووه‌ ورێزی که‌ناره‌ ده‌ریاییه‌کانی به‌ریتانیایان نه‌گرتووه‌ ،ئه‌مه‌ش دایکی تۆماس هۆبزی توشی ترس و داچڵه‌کین کرد ،بۆیه‌ پێش کاتی ئاسایی دیاری کراوی خۆی مناڵی دووه‌می (تۆماس)ی به‌ حه‌وت مانگی بوو.

ادامه مطلب ...

جۆره‌کانی ئاواره‌بوون وچۆنیه‌تی پێشوازیکردنیان له‌ وڵاتانی په‌نا

هه‌ڵاتنی مه‌سیحیه‌کان له‌ ناوه‌ر است وسێ گۆشه‌ی سونی نشینی ئێراق و به‌جێ هێشتنی ماڵ وسامان وده‌ستهه‌ڵگرتنیان له‌ کارو کاسبی و فه‌رمانگه‌کانیان جۆرێکه‌ له‌ کاره‌ساته‌ مرۆییه‌کانی ده‌ستی توندوتیژی و رێگه‌نه‌دان به‌ جیاوازیه‌کان وقبوڵ نه‌کردنی یه‌کتری ،ئه‌مه‌ یه‌که‌م ودووا کاره‌سات نیه‌ له‌ مێژووی کۆن و نوێ و هاوچه‌رخی مرۆڤایه‌تیدا که‌ له‌ ئه‌نجامی ته‌سک بینی وهه‌وڵدان بۆ سڕینه‌وه‌ی ئه‌وانی تر هاتبێته‌ ئاراوه‌ وتا ئه‌و جۆره‌ بیرکردنه‌وه‌یه‌ش بمێنێت ئه‌م کاره‌ساتانه‌ش دووباره‌ ده‌بنه‌وه‌

ادامه مطلب ...

دوواخستنی سه‌رژمێری سه‌رکه‌وتنی پلانی دوژمنانی دێموکراسی بوو

ئه‌مڕۆ له‌ ئێراقدا نه‌ک هه‌ر له‌سه‌ر ئاستی دانیشتوان وهاوڵاتی ئاسایی به‌ڵکو له‌سه‌ر ئاستی که‌سانی بڕیار به‌ده‌ست وخاوه‌ن پله‌وپایه‌ی کارگێری وسیاسی به‌رز له‌ حکومه‌تی ئێراقیدا  زۆرن ئه‌وانه‌ی خه‌ونی سه‌یر ده‌بینن ،له‌ رابردوودا ده‌ژین و گۆرانکاریه‌کانی جیهان و پێشکه‌وتنه‌کانی دنیای ده‌یه‌ی یه‌که‌می هه‌زاره‌ی سێیه‌م نابینن ،دوژمن به‌ کرانه‌وه‌و تێکه‌ڵ بوون به‌ جیهانی ده‌ره‌وه‌و سه‌یرکردنی ئه‌زموونی گه‌لان ونموونه‌ی پێکه‌وه‌ ژیان ودیموکراسین ، ئیستاش خه‌ون به‌ یه‌ک ناوه‌ندێکی به‌هێزی خاوه‌ن سوپایه‌کی پڕ چه‌کی دوژمن به‌ گه‌له‌وه‌ ده‌بینن له‌ ئێراققدا ،ئه‌م قۆناغه‌ به‌ کاتی سه‌یر ده‌که‌ن و به‌ نیازی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌یه‌کی زۆر کوشنده‌ن

ادامه مطلب ...

سه‌رژمێری و تۆمارکردنی ژیانداری

مه‌به‌ست له‌ تۆمارکردنی ژیانداری نوسینی رۆژانه‌ی گۆرانکاریه‌کانی دانیشتوانه‌ له‌ رووی زۆربوونی سروشتیه‌وه‌ ،واته‌ ئه‌و زیادبوونه‌ی له‌ ئه‌نجامی به‌رزی رێژه‌ی دانیشتوانه‌وه‌ ده‌که‌وێته‌وه‌ به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ رێژه‌ی مردن له‌ هه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌کدا ،ئه‌مه‌ش هه‌موو ئه‌و فاکت ورووداوه‌ کۆمه‌ڵایه‌تیانه‌ ده‌گرێته‌وه‌  که‌ په‌یوه‌ستن به‌ ژیانی تاکه‌کانی ئه‌و کۆمه‌ڵگایه‌و کاریگه‌ریان له‌سه‌ر ئیستای، یا ئاینده‌ی دیارده‌ دانیشتوانیه‌کانی ئه‌و شوێنه‌ ده‌بێت وه‌کو له‌ دایک بوون و مردن وتۆمارکردنی گرێبه‌ستی هاوسه‌رگیری و جیابوونه‌وه‌ی ژن ومێرده‌کان ،ئه‌م هه‌موو ئه‌و رووداوانه‌ش به‌ ووردی له‌ تۆماری تایبه‌تی دامووده‌وگایه‌کی فه‌رمی تایبه‌ت به‌م بواره‌دا تۆمار ده‌کرێن

ادامه مطلب ...

ڕه‌وکردنی دانیشتوان (Migration)

ڕه‌وکردن دیارده‌یه‌کی کۆمه‌ڵایه‌تی و دانیشتوانیه‌ بریتییه‌ له‌ پرۆسه‌یه‌کی جێگۆڕکی و گۆڕنی شوێنی نیشته‌جێبوونی تاک یان گروپه‌ مرۆیه‌کان له‌شوێنی ئاسایی و لێڕاهاتنیان بۆ شوێنێکی تری ناو ووڵاته‌که‌یان یان ده‌ره‌وه‌ی سنوری سیاسی ووڵات ئه‌م پرۆسه‌ی جێگۆڕکێیه‌ش به‌ حه‌زو ئاره‌زووی خۆیان یان له‌ژێر فشار و هه‌ڕه‌شه‌دا به‌ناچاری یان زۆره‌ ملێ‌ بۆ کاتێکی دیاریکراو یان بۆ هه‌تاهه‌تایی ڕووده‌دات وه‌ له‌م جێگۆڕکێیه‌شدا گۆڕانی ڕیشه‌یی له‌ ژیانی کۆچبه‌راندا دێته‌ ئاراوه‌ .

پرۆسه‌ی ڕه‌وکردن (کۆچکردن)چه‌ندین جۆری هه‌یه‌

ادامه مطلب ...