چه‌مکی کۆمه‌ڵگه‌ ٍSociety

چه‌مکی کۆمه‌ڵگه‌ یه‌کێکه‌ له‌ چه‌مکه‌ هه‌ره‌گشتیه‌کانی بواری زانسته‌ کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کان ،به‌ زه‌حمه‌ت ده‌خرێته‌ چوارچێوه‌یه‌ک وله‌ پێناسه‌یه‌کدا له‌ قالب ده‌درێت ،ده‌کرێ ئاماژه‌ به‌و کۆمه‌ڵه‌ خه‌ڵکه‌ بکات به‌ شێوه‌یه‌کی زۆر سه‌ره‌تایی ده‌ژین وهیچ ئامێرێکی ته‌کنولۆژی له‌ به‌رهه‌مهێناندا به‌کارنه‌هێنن،  خوێندنه‌وه‌و نوسینیش نه‌زانن و ده‌وڵه‌تیشیان نیه‌ ، یان به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ئاماژه‌ به‌و کۆمه‌ڵه‌ خه‌ڵکه‌ بکات که‌ له‌ چوارچێوه‌ی کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی پیشه‌سازی و هه‌بوونی ده‌وڵه‌تێکی پێشکه‌وتوودا ده‌ژین ،بۆیه‌ به‌ ئاستی جیاوازیه‌کانی نێوان ئه‌م دوو کۆمه‌ڵگه‌یه‌ ئه‌گه‌ری جیاوازی له‌ پێناسه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌دا هه‌یه‌ ،بۆ نمونه‌ تا ئه‌م دوواییانه‌ش له‌ هه‌ندێک شوێندا گروپی مرۆیی واهه‌بوو به‌ رووتی ده‌ژیان وهیچ هۆکارێکی ژیانی مه‌ده‌نییان نازانی ،هێشتا فێری چاندنی دانه‌وێڵه‌و کاری کشتوکاڵی و به‌ خێوکردنی ئاژه‌ڵ ومه‌ر و ماڵاتیش نه‌بوون ،

ادامه مطلب ...

میتۆدی توێژینه‌وه‌ی بار :

به‌عه‌ره‌بی (دراسه‌ الحاله‌) و به‌ ئینگلیزی (Case Study) وله‌ فه‌ره‌نسا به‌م میتۆده‌ ده‌ڵێن میتۆدی مۆنۆگرافی واته‌ وه‌سف کردنی یه‌ک بابه‌تێک ،مه‌به‌ستیش له‌یه‌ک بابه‌ت واته‌ توێژینه‌وه‌ له‌سه‌ر یه‌ک یه‌که‌ وه‌ک (که‌سێک ،خێزانێک ،دێیه‌ک وه‌ک یه‌ک یه‌که‌ و....هتد له‌ رووی پێناسه‌وه‌ مه‌به‌ست له‌م میتۆده‌ ئه‌وه‌یه‌ توێژه‌ر زانیاری له‌سه‌ر یه‌ک یه‌که‌یه‌ک کۆ بکاته‌وه‌ ئیتر ئه‌و یه‌که‌یه‌ هه‌ر شتێک بێت به‌ مه‌رجێک به‌ مێژووی یه‌که‌که‌دا شۆڕ بێته‌وه‌ و قۆناغ به‌ قۆناغ ئاراسته‌کانی گه‌شه‌کردنی روونبکاته‌وه‌ یان جه‌خت بکاته‌ قۆناغێک له‌ قۆناغه‌کانی مێژووی ئه‌و یه‌که‌یه‌ که‌ په‌یوه‌ندی به‌ ئامانجی توێژینه‌وه‌که‌وه‌ هه‌یه‌ ،ئه‌م میتۆده‌ له‌ هه‌موو لقه‌کانی کۆمه‌ڵناسیدا به‌کارنایه‌ت  

ادامه مطلب ...

میتۆدی رووپێوی کۆمه‌ڵایه‌تی :

برییتیه‌ له‌ پشکنینێکی گشتگیری بوارێک له‌ بواره‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ .

تایبه‌تمه‌ندیه‌کانی بریتین له‌ :

أ- بریتیه‌ له‌ میتۆدێک بۆ شیکردنه‌وه‌و توێژینه‌وه‌ی گرفتێکی کۆمه‌ڵایه‌تی له‌ رێگای کۆکردنه‌وه‌ی زانیاری له‌سه‌ر هه‌موو یان وه‌رگرتنی نمونه‌یه‌ک لێیان به‌ مه‌به‌ستی گه‌یشتن به‌ ئامانجێکی دیاریکراو.

ب-بۆ ئه‌و دیاردانه‌ا به‌کاردێت که‌ په‌یوه‌سته‌ به‌ بوارێک یان لایه‌نێکی فراوانی ژیانی کۆمه‌ڵایه‌تی کۆمه‌ڵگه‌که‌وه‌ وه‌کو هه‌ژاری یان ئاستی خزمه‌تگوزاریه‌کان یان گۆڕانه‌ دانیشتوانیه‌کان و...هتد.

ج-بابه‌ته‌کانی میتۆدی رووپێوی کۆمه‌ڵایه‌تی جه‌خت له‌سه‌ر ئیستای دیارده‌که‌ ده‌که‌ن ،توێژینه‌وه‌ له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌تانه‌ ده‌کات که‌ له‌ کاتی ئه‌نجامدانی توێژینه‌وه‌که‌دا هه‌ن نه‌ک له‌ رابردوودا .

د-بابه‌ته‌کانی ئه‌م میتۆده‌ په‌یوه‌ستن به‌ لایه‌نی پراکتیکیه‌وه‌ .هه‌وڵی به‌ده‌ر خستنی ئه‌و ره‌وش و بارودۆخه‌ ده‌دات که‌ ده‌یه‌وێت گۆڕانی تێدا درووست بکات و پێشی بخات .یان پلان وبه‌رنامه‌ بۆ ریفۆرمی کۆمه‌ڵایه‌تی دانێ .

ادامه مطلب ...

ئه‌نترۆپۆلۆژیای زمان و زمانی کوردی به‌ نموونه‌

ئه‌نترۆپۆلۆژیا زاراوه‌یه‌کی ئینگلیزیه‌ و له‌ دوو ووشه‌ی یۆنانی پێک دێت (( anthropos واته‌ مرۆڤ (logy) به‌مانای زانست دێت که‌ له‌ ووشه‌ی یۆنانی (logos) وه‌رگیراوه‌و ئه‌م وشه‌یه‌ له‌ زۆربه‌ی زانسته‌کانی تریشدا به‌ هه‌مان شێوه‌ به‌کاردێت و بۆیان ده‌بێته‌ پاشگر وه‌کو بایولۆژی وسۆسیۆلۆژی و سایکۆلۆژی و ..هتد .

ئه‌مرۆ له‌ زانکۆکانی کوردستان و له‌ ناوه‌نده‌کانی توێژینه‌وه‌دا زاراوه‌ی (مرۆڤناسی)له‌ زمانی کوردیدا به‌کاردێنین بۆ گوزارشت کردن له‌م لقه‌ زانستیه‌.

 له‌ رووی پێناسه‌وه‌ ،له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی چه‌ندین پێناسه‌ی بۆ کراوه‌ به‌ڵام ده‌کرێ له‌ پێناسه‌یه‌کی گشتگیردا مرۆڤناسی به‌وه‌ پێناسه‌ بکه‌ین که‌ ئه‌و زانسته‌یه‌ توێژینه‌وه‌ له‌سه‌ر مرۆڤ ده‌کات به‌و پێیه‌ی مرۆڤ بوونه‌وه‌رێکی سروشتی و کۆمه‌ڵایه‌تیه‌ .ئه‌مه‌ پێناسه‌یه‌کی فراوانی مرۆڤناسیه‌ و له‌ سه‌ر دوو لایه‌نی مرۆڤ توێژینه‌وه‌ ده‌کات ، رووه‌ سروشتیه‌که‌ی ته‌واوی قۆناغه‌کانی په‌ره‌سه‌ندنی مرۆڤ ده‌گرێته‌وه‌ ،ئه‌م بوونه‌وه‌ره‌ چۆن درووست بووه‌و چۆن گه‌شه‌ی بایۆلۆژی کردووه‌؟؟ یان جیاوازیه‌ جه‌سته‌یه‌کانی له‌گه‌ڵ ئاژه‌ڵانی تردا چیه‌و خاڵه‌ هاوبه‌شه‌کانی کامانه‌ن؟؟

ادامه مطلب ...

وه‌رگێڕانی بابه‌تێک له‌سه‌ر نموونه‌کانی توێژینه‌وه‌ له‌ کۆمه‌ڵ

نوسینی دکتۆر مه‌عه‌ن خه‌لیل عومه‌ر 

به‌شی پێنجه‌م : نموونه‌کان :Samples

        سروشتی نموونه‌کان:

بابه‌تی وه‌رگرتنی نموونه‌ له‌ توێژینه‌وه‌ی زانستیدا بابه‌تێکی نوێ نیه‌ ،له‌ زانسته‌ کشتوکاڵیه‌کاندا بۆ زانینی بڕی به‌رهه‌می کشتوکاڵی له‌ رووبه‌ره‌ فراوانه‌کانی کشتوکاڵیدا به‌رله‌ دروێنه‌ی دانه‌وێڵه‌که‌ به‌کار هاتووه‌ ، یان بۆ زانینی چه‌ندێتی خوری پێش بڕینه‌وه‌ی مه‌ڕه‌کان به‌گشتی به‌کاریان هێناوه‌ ، هه‌روه‌ها له‌ دارستانه‌کاندا بۆ زانینی ژماره‌ی گه‌ڵای داره‌کان پێش هه‌ڵوه‌رینیان له‌ رێگه‌ی وه‌رگرتنی کۆمه‌ڵه‌یه‌کی بچوکه‌وه‌ (رێژه‌یه‌کی دیاری کراو )له‌ گشت بۆ زانینی خه‌سڵه‌ته‌کانی بنه‌چه‌و پێدراوه‌ گشتی و تایبه‌ته‌کانی ،ئه‌مه‌ش ناگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ته‌مبه‌ڵی ودوواخستنی توێژه‌ره‌کانی به‌ڵکو بۆ سه‌ختی توێژینه‌وه‌ له‌ سه‌ر گشت یان بنه‌چه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ له‌ ماوه‌یه‌کی دیاری کراودا و له‌ لایه‌ن ژماره‌یه‌کی که‌می توێژه‌رانه‌وه‌ سه‌ره‌ڕای ئه‌وتێچونه‌ داراییه‌ زۆره‌ی پێویستی پیێه‌تی له‌ به‌ر ئه‌وه‌ توێژینه‌وه‌ی زانستی هاتۆته‌ سه‌ر به‌کار هێنانی نموونه‌ له‌ توێژینه‌وه‌ مه‌یدانیه‌کاندا له‌ پێناو زانینی خه‌سڵه‌ته‌کانی بنه‌چه‌و پێدراوه‌ گشتی و تایبه‌ته‌کانی .
ادامه مطلب ...